Sejm uchwalił zmiany w ustawie o systemie monitorowanie i kontrolowania jakości paliw. Głównym powodem zmian była potrzeba rozszerzenia dotychczasowej definicji „paliwa” o nowy rodzaj paliwa jakim jest wodór.
Zmiany w ustawie, które wejdą w życie 1 stycznia 2023 pozwolą na realizację Narodowego Celu Redukcyjnego (NCR) na poziomie wyższym niż to jest możliwe w obecnym stanie prawnym (NCR to minimalna wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw ciekłych, biopaliw ciekłych, gazu skroplonego (LPG), sprężonego gazu ziemnego (CNG), skroplonego gazu ziemnego (LNG) lub oleju do silników statków żeglugi śródlądowej stosowanych w transporcie oraz energii elektrycznej stosowanej w pojazdach samochodowych,
w przeliczeniu na jednostkę energii). Wprowadzone zmiany umożliwią również objęcie systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw wodoru wykorzystywanego do napędu pojazdów.
Co się zmieniło w systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw?
- rozszerzenie dotychczasowej definicji „paliwa” o nowy rodzaj paliwa jakim jest wodór;
- wprowadzenie definicji „wodoru” – „wodór przeznaczony do napędu pojazdu wykorzystującego energię elektryczną wytworzoną z wodoru w zainstalowanych w nim ogniwach paliwowych, oznaczony kodem CN 2804 10 00”;
- objęcie wodoru wykorzystywanego na cele transportowe Systemem monitorowania
i kontrolowania jakości paliw; - wprowadzenie obowiązku wykazania realizacji NCR przez podmioty (w tym mające siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), które samodzielnie lub za pośrednictwem innego podmiotu, wytwarzają, importują lub nabywają wodór;
- zakaz transportowania, magazynowania, wprowadzania do obrotu oraz gromadzenia
w stacjach zakładowych wodoru niespełniającego wymagań jakościowych; - umożliwienie stosowania wodoru niespełniającego wymagań jakościowych
w działalności badawczej; - określenie terminu kontroli jakości wodoru u podmiotów objętych Systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw – raz na kwartał roku kalendarzowego; (Prezes UOKiK będzie miał też możliwość wyznaczania dodatkowych kontroli w przypadku uzyskania informacji o niewłaściwej jakości wodoru lub zaistnienia okoliczności wskazujących na możliwość wystąpienia niewłaściwej jakości wodoru);
- wyłączenie wodoru w przypadku kontroli jakości paliw u przedsiębiorców wytwarzających paliwa, gdzie kontroli podlega paliwo magazynowane w celu wprowadzenia do obrotu. Kontrola jakości wodoru u przedsiębiorców wytwarzających wodór będzie miała miejsce
w trakcie procesu wytwarzania wodoru, a nie jak ma to miejsce w przypadku pozostałych paliw, w trakcie magazynowania w celu wprowadzania ich do obrotu. Rozróżnienie jest konieczne z uwagi na proces ciągły produkcji wodoru, w tym parametry techniczne wodoru (wysokie ciśnienie); - zezwolono na to, aby w przypadku kontroli jakości wodoru był spełniony wymóg badania próbki wodoru w laboratorium, które posiada stosowną akredytację jednakże nie spełnia wymogu niezależności – ze względu na brak dostępności na rynku akredytowanych laboratoriów, w których dokonywana byłaby kontrola jakości wodoru zgodnie z normą PN ISO 14687;
- nałożono sankcje na podmioty, które wprowadzą do obrotu wodór niespełniający wymagań jakościowych, na tych samych zasadach co na podmioty zajmujące się obrotem pozostałymi paliwami.
- poszerzono kompetencję Prezesa UOKiK do sporządzania rocznego zbiorczego raportu dotyczącego jakości paliw ciekłych, biopaliw ciekłych i innych paliw odnawialnych oraz gazu skroplonego (LPG), sprężonego gazu ziemnego (CNG), skroplonego gazu ziemnego (LNG), o wodór;
- określono obowiązki przedsiębiorcy wytwarzającego wodór:
- zobowiązano do badania jakości wodoru w trakcie procesu jego wytwarzania: w sposób przepływowy (on-line bez potrzeby pobierania próbki wodoru i zatrzymywania procesu produkcji) oraz dodatkowo co najmniej raz w miesiącu w akredytowanym laboratorium (próbkę będzie pobierał pracownik akredytowanego laboratorium);
- przyjęto, że przedsiębiorca wytwarzający wodór będzie miał możliwość badania jego jakości, natomiast takiej możliwości nie będzie miała Inspekcja Handlowa, która będzie uprawniona do kontroli jakości wodoru u podmiotów, które będą dokonywać obrotu wodorem na kolejnych etapach (transport, magazynowanie, stacje paliw, stacje zakładowe). Z tego też względu wprowadzono dokument w postaci certyfikatu jakości wodoru.
- zobowiązano do sporządzania protokołu pobrania próbki wodoru z badania wodoru przeprowadzanego raz w miesiącu w akredytowanym laboratorium i określenie jego wymogów;
- zobowiązano do posiadania dokumentacji z ww. badań;
- nałożono obowiązek wystawienia certyfikatu jakości wodoru każdemu podmiotowi, który kupi wodór na cele transportowe od jego wytwórcy (w momencie jego zbycia) oraz przekazania certyfikatu jakości wodoru albo jego kopii wraz z partią wodoru danego wytwórcy w dół łańcucha dystrybucji;
- informowania ministra właściwego do spraw energii na temat prowadzonej działalności w zakresie wodoru w terminie 14 dni od dnia faktycznego rozpoczęcia działalności lub zmian w rodzaju wykonywania takiej działalności (dot. podmiotu wytwarzającego, transportującego, magazynującego, wprowadzającego do obrotu lub gromadzącego w stacji zakładowej wodór, a także podmiotu prowadzącego hurtownię wodoru);
W trakcie uzgodnień są projekty rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska stanowiące realizację delegacji z ww. ustawy:
- w sprawie metod badania jakości wodoru przez akredytowane laboratorium,
- w sprawie wymagań jakościowych dla wodoru;
- w sprawie sposobu pobierania próbek wodoru przez akredytowane laboratorium.
Opracowanie:
Agnieszka Galimska-Selwesiuk, Główny specjalista w Dziale Wsparcia Badań
Autoryzacja:
Justyna Duszyńska, Koordynator GBŁ Transformacja Cyfrowa
